Przejdź do głównej zawartości

Imperativo od A do Z

Tryb rozkazujący (modo imperativo) ma wiele zastosowań, nie zawsze chodzi o wydawanie rozkazów. Mam nadzieję że po zapoznaniu się z tym postem i zrobieniu ćwiczeń, nie będziecie mieli z nim większych problemów.

Kiedy stosujemy?

-wydawanie rozkazów to najbardziej oczywiste zastosowanie tego trybu:
Haz la cama. Pościel łóżko.
-oferowanie, zachęcanie:
Prueba esta paella. Está muy rica. Spróbuj tą paellę. Jest bardzo smaczna.
-Udzielanie pozwolenia:
¿Puedo pasar? Czy mogę wejść?
Pasa, pasa. Wchodź, wchodź.
-Udzielanie instrukcji, wyjaśnień:
Deja tu mensaje después de la señal. Pozostaw wiadomość po sygnale.
-Prośby:
Abre la ventana, por favor. Otwórz okno, proszę.
-Zachęcanie, przekonywanie:
Cómprese este abrigo, es bonito. Niech Pani/Pan kupi sobie ten płaszcz. Jest piękny.

Jak tworzymy formy czasownika w modo imperativo?

Czasowniki regularne

To dziecinnie proste! W przypadku czasowników regularnych wygląda to tak:

tomar
beber
vivir
toma
bebe
vive
usted
tome
beba
viva
nosotros
tomemos
bebamos
vivamos
vosotros
tomad
bebed
vivid
ustedes
tomen
beban
vivan

Krótki komentarz, form tego trybu możecie nauczyć się na dwa sposoby, wykuwając na pamięć końcówki które widzicie w tabelce lub zapamiętując kilka zasad:

Drugą osobę liczby pojedynczej (tú) tworzymy w ten sam sposób co trzecią osobę liczby pojedynczej (él, ella, usted) w presente. Tak więc formy: toma, bebe, vive mają identyczną formę jak formy trzeciej osoby w presente.

Trzecią osobę liczby pojedynczej (usted) stworzymy odejmując od bezokolicznika końcówki –ar, -er, -ir a w ich miejsce dodając –e (gdy bezokolicznik kończył się na -ar) lub –a (gdy bezokolicznik był zakończony na –er, -ir).

Pierwszą osobę liczby mnogiej tworzymy dodając końcówkę –mos do trzeciej osoby liczby pojedynczej. A więc:
tire → tiremos
beba → bebamos
viva → vivamos

Drugą osobę liczby mnogiej tworzymy odejmując od bezokolicznika ostatnią literę (jest nią oczywiście we wszystkich przypadkach -r) i zastępując ją literą –d:
Tirad, bebed, vivid

Trzecią osobę liczby mnogiej tworzymy poprzez dodanie litery –n do trzeciej osoby liczby pojedynczej:
Tire + n, beba + n, viva + n.

Czasowniki nieregularne

Tak się składa że hiszpański tryb rozkazujący przejmuje nieregularności z presente, dlatego też jest ich mnóstwo. Więc jeśli chcecie wziąć się pożądnie za imperativo, zalecałbym powtórzenie sobie nieregularnych czasowników w presente. Czasowniki nieregularne w imperativo możemy podzielić na nieregularne spółgłoskowo i samogłoskowo.

Typy nieregularności spółgłoskowej:

TYP 1

Wśród czasowników nieregularnych spółgłoskowo możemy wymienić jako odrębną grupę czasowniki nieregularne w pierwszej osobie w czasie presente de indicativo w których to formach występuje litera g pomimo tego że nie ma jej w bezokoliczniku:
poner
tener
salir
venir
hacer
oír
decir
pongo
tengo
salgo
vengo
hago
oigo
digo

Właśnie te czasowniki w imperativo posiadają nieregularną, jednosylabową formę dla drugiej osoby liczby pojedynczej:
Poner
Tener
Salir
venir
hacer
oír
decir
pon
ten
sal
ven
haz
oye
di

W przypadku trzeciej osoby liczby pojedynczej, pierwszej osoby liczby mnogiej i trzeciej osoby liczby mnogiej pojawi litera g nawiązująca do nieregularności z pierwszej osoby w presente:

poner
tener
salir
venir
hacer
decir
Usted
ponga
tenga
salga
venga
haga
diga
Nosotros
pongamos
tengamos
salgamos
vengamos
hagamos
digamos
Ustedes
pongan
tengan
salgan
vengan
hagan
digan

W tej grupie czasowników jedynie forma czasownika dla vosotros będzie regularna:
Salir → salid, poner → poned, venir→venid.

TYP 2

Do tego typu możemy zakwalifikować większość czasowników kończących się na –cir lub –cer, a dokładnie te, których forma pierwszej osoby w czasie teraźniejszym kończy się na –zco, np. producir, conocer, conducir.
W przypadku tych czasowników forma drugiej osoby liczby pojedynczej będzie regularna, a więc taka sama jak trzecia osoba w presente:
Poznaj- conoce
Wyprodukuj- produce
Prowadź, kieruj- conduce.

Formy dla usted, nosotros i ustedes nawiążą swoją formą do nieregularnej pierwszej osoby w presente:

conocer
conducir
producir
Usted
conozca
conduzca
produzca
Nosotros
conozcamos
conduzcamos
produzcamos
Ustedes
conozcan
conduzcan
produzcan

Forma dla vosotros jak zawsze regularna a więc: conoced, conducid, producid.

TYP 3

Należeć do niego będą grupy czasowników zazwyczaj regularnych w presente (czasowniki kończące się na –car lub -gar). Oprócz tego czasowniki które w presente w pierwszej osobie liczby pojedynczej wymieniają g na j. Są to czasowniki kończące się na -ger i –gir.
W przypadku tych czasowników regularnie będziemy tworzyć formy dla tú i vosotros. W przypadku reszty form nastąpią zmiany wymuszone zasadami hiszpańskiej pisowni, na przykład w przypadku czasowników zakończonych na –car dojdzie do zamiany c na qu pod wpływem końcówek –e, -emos i –en.


aparcar
pagar
coger
exigir
aparca
paga
coge
exige
Usted
aparque
pague
coja
exija
Nosotros
aparquemos
paguemos
cojamos
exijamos
Vosotros
aparcad
pagad
coged
exigid
Ustedes
aparquen
paguen
cojan
exijan


TYPY NIEREGULARNOŚCI SAMOGŁOSKOWEJ

Pozostały nam jeszcze do omówienia czasowniki z nieregularnością samogłoskową, są to te same czasowniki które są nieregularne samogłoskowo w presente. Wyróżniamy tutaj trzy typy:

TYP 1

Zamiana e na ie, jako przykład posłuży nam czasownik encender:
Usted
Nosotros
Vosotros
Ustedes
enciende
encienda
encendamos
encended
enciendan

Zauważcie że wymiana samogłosek e na ie ma miejsce we wszystkich osobach liczby pojedynczej i w trzeciej osobie liczby mnogiej. Nosotros i vosotros to formy regularne.

TYP 2

Zamiana o na ue, tak jak w przypadku czasownika recordar:
Usted
Nosotros
Vosotros
Ustedes
recuerda
recuerde
recordemos
recordad
recuerden

Podobnie jak w przypadku wymiany e→ie, formy nosotros i vosotros są regularne.
Pamiętajcie też o tym że we wszystkich typach nieregularności samogłoskowej nieregularność występuje w temacie czasownika, nie w jego końcówce, tak więc inne końcówki będą miały czasowniki kończące się na –ar, -er oraz –ir mimo tego że należeć będą do tego samego typu nieregularności.

TYP 3

Zamiana e na i. Spójrzcie na odmianę czasownika pedir:
Usted
Nosotros
Vosotros
Ustedes
pide
pida
pidamos
pedid
pidan

Warto odnotować fakt iż jest to jedyny typ nieregularności samogłoskowej w którym forma nosotros jest również nieregularna. Vosotros, jak zawsze regularne.

Mieszane typy

Są też czasowniki w których występują jednocześnie nieregularność samogłoskowa i spółgłoskowa, jeżeli znacie dobrze odmianę czasowników w presente de indicativo, nie powinniście mieć większych problemów. Przytoczę Wam dwa przykłady, colgar i elegir:

Usted
Nosotros
Vosotros
Ustedes
elige
elija
elijamos
elegid
elijan
cuelga
cuelgue
colguemos
colgad
cuelguen


Wiem że może się Wam wydawać że jest to dużo materiału, jednak jest to materiał niezupełnie nowy bo z wieloma nieregularnościami zetknęliście się przy okazji poznawania czasu presente dlatego też mam nadzieję że w dużej mierze odmiana form w imperativo będzie Wam przychodziła intuicyjnie J

Ćwiczenia:


1. Uzupełnij forma rozkazującą dla drugiej osoby liczby pojedynczej:

........................ (limpiar, tú) la casa.
......................... (planchar, vosotros).
.............................. (llamar, nosotros) a Pedro.
............................... (barrer, ustedes) la habitación.
............................... (escribir, nosotros) la carta.
.............................. (decir, vosotros) la verdad.
.............................. (mirar, tú) este coche.
............................... (atar, usted) la corbata.
................................ (colgar, tú) el abrigo.
............................... (recordar, tú) lo que digo.
................................ (conocer, usted) nuestra cuidad.
................................ (hablar, ustedes) despacio, por favor.

2. Odmień czasowniki tener, traducir oraz entender przez wszystkie osoby.

tener:
traducir:
entender:

3. Przekształć zdania tak, aby móc zastosować imperativo:

¿Por qué no cantas?
¿Por qué no viajamos a Cuba?
¿Puedes preguntar?
¿Puede pagar con tarjeta?
¿Por que no habla?

Odpowiedzi pod obrazkiem...



Odpowiedzi:


1: limpia, planchad, llamemos, barran, escribamos, decid, mira, ate, cuelga, recuerda, conozca, hablen;
2: tener: ten, tenga, tengamos, tened, tengan
traducir: traduce, traduzca, traduzcamos, traducid, traduzcan
entender: entiende, entienda, entendamos, entended, entiendan
3: Canta, Viajemos a Cuba, Pregunta, Paga con tarjeta, Hable.





Komentarze

  1. Zgodnie z tym co tu jest napisane morir albo dormir, które mają przegłos o- ue będą regularne w 1 i 2 osobie l. mn. a przecież w nosotros jest półprzegłos. Czy opisana tu zasada nie jest aby błędna?

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Zaimki dopełnienia dalszego i bliższego- zastosowanie i ćwiczenia

Użycie zaimków dopełnienia bliższego i dalszego jest rzeczą niezbędną aby nasz hiszpański brzmiał naturalnie. Zapraszam do lektrury i zrobienia ćwiczeń. FORMY Zaimki dopełnienia dalszego (komu? Czemu?) Zaimki dopełnienia bliższego (kogo? co?) 1 os. liczby pojedynczej me (mi) me (mnie) 2 os. liczby pojedynczej te (tobie) te (ciebie) 3 os. liczby pojedynczej le /[ se ] (jemu/ jej, panu/ pani) lo /[ le ] (go), la (ją) 1 os. liczby mnogiej nos (nam) nos (nas) 2 os. liczby mnogiej os (wam) os (was) 3 os. liczby mnogiej les (im, państwu) los (ich), las (je) ZASTOSOWANIE ZAIMKI DOPEŁNIENIA DALSZEGO Odpowiadają na pytania komu/czemu? Le doy el dinero. Daję mu/jej pieniądze. Te doy mi palabra. Daję ci moje słowo ZAIMKI DOPEŁNIENIA BLIŻSZEGO Odpowiadają na pytania kogo/co? La veo. Widzę ją. Te quiero mucho. Bardzo cię kocham.

Czasy przeszłe indefinido i perfecto

O ile porównanie czasów pretérito indefinido i pretérito perfecto nie przysparza aż takich problemów jak rozróżnienie czasów indefinido oraz imperfecto , zawsze warto przypomnieć sobie co nieco. Początkujący z kolei z pewnością wyniosą wiele korzyści z lektury dzisiejszego artykułu. Pretérito perfecto Pretérito indefinido Czas perfecto mówi o czynnościach zakończonych które miały miejsce w okresie który nie jest zakończony (hoy, esta semana, este mes): Hoy he comido en un restaurante. Dzisiaj jadłem w restauracji Czas indefinido mówi o czynnościach zakończonych które miały miejsce w okresie który jest zakończony (ayer, anoche, anteayer, la semana pasada, hace dos meses): Ayer comí en un restaurante. Wczoraj jadłem w restauracji. Czas perfecto mówi również o naszych doświadczeniach, o tym co się wydarzyło aż do teraźniejszości: ¿Has estado en Alemania alguna vez? Czy byłeś kiedykolwiek w Niemczech? He leido este libro. Przeczy

IR + A + infinitivo

Ir + a + infinitivo to konstrukcja za pomocą której mówimy o naszych planach. W konstrukcji tej czasownik ir dopasowuje się formą do osoby która wykona w przyszłości czynność która jest wyrażona przez bezokolicznik: Voy a estudiar. Będę się uczył. Vas a estudiar. Będziesz się uczył/uczyła. Va a estudiar. Będzie się uczył/uczyła. Vamos a estudiar. Będziemy się uczyli/uczyły. Vais a estudiar. Będziecie się uczyli/uczyły. Van a estudiar. Będą się uczyli/uczyły. Najczęściej używane z ta konstrukcją marcadores temporales to: hoy dzisiaj;  mañana jutro;  la semana que viene w nadchodzącym tygodniu;  la próxima semana w następnym tygodniu;  el próximo mes w następnym tygodniu;  el lunes, el martes… w poniedziałek, we wtorek… W przypadku czasowników zwrotnych, zaimek zwrotny powinien zostać dołączony do bezokolicznika lub wstawiony przed czasownik ir : No me voy a levantar . lub No voy a levantarme. Ćwiczenia: Uzupełnij zdania konstru